ISU EKONOMI : Kerjasama tangani saingan serantau

Oleh AZMAN ANUAR
rencana@utusan.com.my

Sejak MAS dan AirAsia menandatangani perjanjian pemindahan saham, begitu banyak kritikan kontroversi timbul sehinggakan sebahagian daripada aspek-aspek perjanjian yang begitu bermanfaat terlepas pandang. Hal ini adalah lumrah apabila suara-suara sumbang mampu menenggelamkan sesuatu yang baik daripada perjanjian tersebut.

Pada Ogos 2011, pemegang saham terbesar MAS, Khazanah Nasional Bhd. bersetuju untuk menukar saham dengan Tune Air Sdn. Bhd, pemegang saham terbesar Air Asia. Hal ini menyaksikan Khazanah mendapat 10 peratus (%) kepentingan di Air Asia manakala Tune Air mendapat 20.5% kepentingan dalam MAS.

Khazanah juga bersetuju untuk memperoleh 10% kepentingan di Air Asia X, anak syarikat Air Asia yang menguruskan penerbangan jarak jauh dengan bajet rendah.

Satu Rangka Kerja Kerjasama yang Komprehensif (CCF) turut ditandatangani yang menyasarkan untuk merealisasikan penjimatan dan meningkatkan hasil dalam pembelian kapal terbang, kejuruteraan, perkhidmatan sokongan bawahan, perkhidmatan kargo, katering dan latihan dalam kalangan tiga syarikat penerbangan tersebut.

CCF telah ditandatangani secara serentak oleh MAS, Air Asia dan Air Asia X sepatutnya menyaksikan MAS menumpukan aspek sebagai pengangkutan utama yang menyediakan perkhidmatan yang lengkap, Air Asia menjadi pengangkutan serantau kos rendah dan Air Asia X menjadi pengangkutan kos rendah yang menyediakan penerbangan jarak sederhana hingga jarak jauh.

Pertukaran saham yang termasuk di dalam CCF ini telah memberi pandangan negatif dalam pelbagai sektor termasuklah kepada kesatuan kakitangan MAS.

Terlalu banyak fokus diberikan kepada sesuatu yang remeh seperti pertukaran saham sehingga mereka lupa kepada sesuatu yang lebih penting seperti kerjasama yang saling menguntungkan.

Kerjasama untuk mendapatkan manfaat bersama adalah agak normal dan tidak mustahil untuk mana-mana organisasi perniagaan, sama ada dengan membuat pertukaran pegangan saham atau sebaliknya menerusi dua atau lebih syarikat.

Kerjasama antara dua syarikat sudah tentu memberikan kelebihan kepada mereka namun mereka tidak boleh mencampuri urusan perbelanjaan antara satu sama lain dan mencerobohi identiti antara satu sama lain.

Apa yang sedang berlaku sekarang adalah kedua-dua entiti ini menghadapi satu persaingan yang sihat dan memastikan mereka berada di landasan yang sama untuk mengekalkan status mereka sebagai entiti penerbangan yang relevan.

Bekas juruterbang MAS, Kapten Zakaria Salleh berpandangan, jika sebelum ini kakitangan MAS dan AirAsia saling bersaing, sepatutnya kini mereka boleh bekerjasama rapat untuk terus memperbaiki mutu perkhidmatan masing-masing.

Katanya, kakitangan kabin MAS yang banyak meraih anugerah antarabangsa sudah tentu mampu berkongsi kepakaran dengan rakan pakatannya itu, manakala kakitangan AirAsia pula boleh berkongsi pengalamannya mengenai penjimatan kos.

"Kakitangan kejuruteraan MAS yang mempunyai rekod penyelenggaraan pesawat yang cemerlang boleh dimanfaatkan AirAsia. Mereka kena bertindak sebagai satu pasukan dan bukan lagi sebagai pesaing, membolehkan MAS dan AirAsia memaksimumkan kelebihan masing-masing agar dapat bersaing dalam persekitaran yang lebih mencabar ini," kata Zakaria.

Dalam banyak perkara, persaingan akan membawa keuntungan kepada pengguna, tetapi ia juga boleh membawa kepada pembaziran, lebih-lebih lagi bagi negara kecil seperti Malaysia yang hanya mempunyai sumber manusia yang terhad.

Dalam konteks ini, adalah penting bagi MAS dan AirAsia untuk bekerjasama agar pembaziran ini tidak berterusan yang akhirnya akan merugikan negara dan menguntungkan pesaing serantau.

Kerjasama dalam bidang minyak dan gas antara Petronas dan Exxon seperti yang berlaku di kawasan telaga minyak Tapis, Shell dan Petronas di kawasan Gumusut-Kakap, Murphy dan Petronas di kawasan Kikeh dan kerjasama menang-menang yang lebih dramatik berlaku antara Shell dan Exxon di kawasan telaga minyak Brent di Laut Utara di Utara United Kingdom yang menunjukkan kerjasama antara entiti yang saling bersaing boleh dicapai tanpa mengorbankan identiti dan objektif perniagaan mereka.

Shell dan Exxon bersaing untuk meluaskan kawasan di negara luar seantero dunia. Apa yang diperlukan ialah keikhlasan dalam bekerjasama untuk mendapatkan manfaat bersama.

Satu lagi contoh, Air France + KLM yang telah melakukan kerjasama walaupun kedua-dua syarikat datang dari berlainan negara dan sentiasa bersaing. Siapa yang menentukan mereka patut "berkongsi" sumber masing-masing melalui kerjasama?

Secara kesimpulannya, kemungkinan satu kerjasama yang hebat tidak memerlukan pertukaran saham. Pertukaran secara dinamik dalam industri penerbangan barangkali tidak membenarkan MAS bergerak secara sendiri kerana ia akan menjejaskan MAS yang merupakan sebahagian daripada faktor yang membawa kerugian besar kepadanya.

Sumber : http : //www.utusan.com.my/