Oleh : Dr Ibrahim Komoo
Program kesarjanaan perlu
diperluas untuk pembangunan komuniti
Dialog antara Menteri Pengajian
Tinggi, Datuk Seri Mohamed Khaled Nordin dengan semua Naib Canselor IPTA di
Langkawi baru-baru ini mempunyai pengertian besar untuk masa depan institusi
universiti awam di Malaysia. Keprihatinan beliau terserlah apabila beliau
menekankan pentingnya universiti keluar daripada perangkap menara gading untuk
menjadi institusi yang relevan dengan arus pembangunan negara.
Banyak perkara yang dibangkitkan
untuk memacu transformasi universiti ke arah kecemerlangan. Antaranya yang
menarik perhatian ialah Mohamed Khaled menegaskan, selain menjalankan peranan
mendidik anak bangsa dan menjalankan penyelidikan di ufuk ilmu, universiti
perlu memainkan peranan sebagai penggerak Polisi Awam.
Beliau menegaskan, universiti
perlu menerajui gagasan polisi atau dasar awam berkaitan dengan pendidikan
sepanjang hayat, pendidikan untuk kesejahteraan masyarakat, pemimpin intelek
awam dan hubungan universiti dengan pembangunan komuniti.
Pendidikan untuk semua
Pendidikan untuk semua atau
sepanjang hayat bererti universiti perlu juga memberikan ruang kepada rakyat
Malaysia yang tidak mempunyai kelayakan secukupnya untuk turut belajar atau
menimba ilmu di universiti.
Dalam konteks ini, di samping
menjalankan program formal sedia ada, setiap universiti awam perlu mewujudkan
program dan aktiviti pendidikan untuk pelbagai golongan masyarakat yang ingin
memajukan kecemerlangan diri. Setiap rakyat, khususnya komuniti tempatan
mempunyai peluang menjejakkan kaki di universiti untuk terus belajar dan
meningkatkan ilmu serta kemahiran.
Pendidikan untuk kesejahteraan
masyarakat pula tertumpu kepada pelbagai bentuk pendedahan yang membolehkan
masyarakat mendapat idea, kemahiran dan peluang untuk memajukan sosioekonomi
mereka. Dapatan penyelidikan dan pembangunan teknologi seharusnya boleh
disalurkan terus kepada masyarakat dan mereka berpeluang untuk menggunakannya
bagi memajukan kerjaya serta meningkatkan kesejahteraan masyarakat.
Setiap ahli akademik adalah pakar
dalam bidang masing-masing. Inilah pemikiran dan pengetahuan terkehadapan dalam
sesebuah negara yang perlu dimanfaatkan oleh bukan saja pelajar ketika memberi
kuliah, tetapi untuk semua masyarakat awam. Ahli akademik seharusnya menjadi
‘intelek awam’ yang sentiasa menjadi pemimpin ilmu untuk memperkukuhkan hala
tuju pembangunan negara sama ada dalam konteks suara pengasas, suara penegas
atau suara teguran. Bagaimanapun, semuanya perlu dilaksanakan secara berhemah
dan bijaksana.
Wujud hubungan rapat
Universiti juga perlu mewujudkan
hubungan rapat dengan pelbagai pihak berkepentingan di sekelilingnya bagi
menjayakan usaha pembangunan komuniti. Hubungan universiti dan komuniti
tempatan tidak boleh dilihat sebagai satu tanggungjawab sosial saja, sebaliknya
perlu ditegaskan sebagai salah satu peranan penting kehadiran sebuah universiti
di sesuatu kawasan.
Apakah semua ini belum dilakukan
oleh universiti awam? Sememangnya ia telah bermula lama secara kecilan dan
berasaskan inisiatif individu atau kelompok kecil yang prihatin saja. Dalam
konteks gagasan peranan pengajian tinggi, usaha begini dikenali sebagai
‘Peranan Ke-3 Universiti’, di mana peranan pertama ialah pengajaran dan
pembelajaran, sementara peranan kedua menjalankan penyelidikan.
Bagaimanapun, peranan ke-3 ini
kurang mendapat sambutan dan masih berhadapan dengan pelbagai halangan dasar
dan struktur yang perlu diperkemaskan lagi.
Universiti awam pada abad 21
tidak boleh selesa dengan peranan tradisi iaitu pengajaran, penyelidikan dan
penerbitan. Kepemimpinan dan ahli akademik perlu melalui transformasi minda
menjadikan universiti relevan dengan pembangunan komuniti dan negara. Ilmu,
teknologi dan kemahiran perlu disalurkan terus kepada pelbagai pihak
berkepentingan.
Memperkasa polisi awam tidak
bererti tugas tradisi - pengajaran, penyelidikan dan penerbitan perlu
dipinggirkan. Bakat akademik perlu terus diasah, dipelbagaikan dan
kecemerlangan terus dipertahankan. Jika sebelum ini tumpuan diberikan kepada
pembangunan pelajar dan berkongsi ilmu sesama rakan kesepakaran. Kini, komuniti
tempatan dan masyarakat awam turut menjadi sasaran kesarjanaan.
Saranan Mohamed Khaled pada
asasnya adalah dasar baru yang perlu diterapkan dalam perancangan strategik
pembangunan sesebuah universiti awam. Kini menjadi tanggungjawab kepemimpinan
agensi pengajian tinggi dan universiti untuk menterjemahkan dasar ini kepada
pelan tindakan. Soalnya apakah telah wujud kepercayaan dan iltizam yang tinggi
dalam kalangan ahli akademik untuk menjayakan hasrat murni ini.
Penulis ialah Naib Canselor
Universiti Malaysia Terengganu dan Ketua Kluster, Majlis Profesor Negara
Sumber : http :
//www.bharian.com.my/
Tiada ulasan:
Catat Ulasan