PENUBUHAN koperasi sekolah
bukanlah semata-mata untuk meraih keuntungan tetapi yang lebih penting memberi
pendedahan dan pengetahuan asas pengurusan perniagaan kepada pelajar. Ia juga
bertujuan memupuk minat dan menggembleng semangat keusahawanan seperti pengendalian
operasi niaga harian, mengemaskini buku kira-kira, merancang aliran wang tunai
dan sebagainya yang berkaitan perniagaan."
Demikian antara ucapan Menteri
Perdagangan Dalam Negeri, Koperasi dan Kepenggunaan, Datuk Hasan Malek ketika
merasmikan Majlis Pelancaran Hari Koperasi Sekolah 2013 Peringkat Kebangsaan di
Sekolah Menengah Sains Tuanku Jaafar, Kuala Pilah, Negeri Sembilan Julai lalu.
Sejarah koperasi sekolah bermula
pada 1968 apabila sembilan buah sekolah dijadikan projek rintis. Ia berkembang
pesat dan kini jumlahnya meningkat kepada 2,244 buah. Keahliannya berjumlah 2.1
juta orang pelajar dan berjaya mengumpulkan perolehan tahunan sebanyak RM285.2
juta.
Dalam masa sama koperasi di
negara kita berjumlah 10,200 buah dengan keahlian seramai kira-kira 8 juta
orang. Jumlah aset yang terkumpul ialah RM100.4 bilion dan perolehan RM31.09
bilion setahun. Sektor koperasi turut menyumbang kepada Keluaran Negara Kasar
(KNK) sebanyak 5% dan dijangka meningkat kepada 10% menjelang tahun 2020.
Sesungguhnya negara kita
mempunyai gerakan koperasi sekolah yang tersusun. Ia diiktiraf di peringkat
dunia dan sering dijadikan model rujukan. Ikatan Koperasi Antarabangsa (ICA)
telah mengiktiraf gerakan koperasi sekolah kita antara yang terbaik di dunia.
Bagaimanakah peranan koperasi sekolah dalam usaha mengasah bakat usahawan dalam
kalangan pelajar?
Koperasi sekolah ditubuhkan dalam
lingkungan sekolah dan keahliannya terbuka kepada semua pelajar. Jawatankuasa
pengurusan dipengerusikan oleh pengetua serta ahli-ahlinya terdiri daripada
guru dan pelajar. Kebiasaannya pihak sekolah menyediakan bilik untuk dijadikan
sebagai kedai koperasi bagi menjual pelbagai jenis peralatan kegunaan pelajar
dan guru seperti alat tulis, buku, kelengkapan sekolah dan keperluan pelajar
yang tinggal di asrama. Hasil kejayaannya dapat disaksikan apabila beberapa
sekolah mampu menjadikan kedai koperasi mereka sama seperti sebuah mini pasar
raya.
Banyak pengalaman boleh diraih
oleh pelajar ketika menguruskan perniagaan di kedai koperasi. Bermula dengan
menyusun atur premis, pemilihan bahan yang diperniagakan hinggalah kepada
kaedah pemasaran yang digunakan. Sementara itu mereka turut mempelajari
bagaimana menyediakan dokumen urus niaga seperti rekod simpanan stok dan
penyata aliran wang tunai.
Dalam masa sama, Undang-Undang
Kecil Koperasi mensyaratkan koperasi mengadakan mesyuarat agung tahunan.
Pelajar akan mendapat pengalaman menganjur dan mengendalikan mesyuarat
tersebut. Mereka dibimbing bagi menyediakan laporan tahunan dan penyata imbangan
kewangan termasuk menetapkan kadar dividen kepada pemegang sahamnya. Amalan
demokrasi turut dipraktikkan dengan pemilihan ahli jawatankuasa setiap kali
mesyuarat agung diadakan.
Apa yang menarik koperasi sekolah
turut menerapkan nilai murni dalam kalangan ahlinya seperti mengutamakan sifat
amanah dan berjimat cermat. Mereka digalakkan menabung dan sedia melabur dalam
perniagaan yang dijangka membawa keuntungan. Koperasi turut menggalakkan
ahlinya merancang perbelanjaan dan berusaha sendiri tanpa mengharapkan bantuan
orang lain.
Kementerian Pendidikan
mengiktiraf kepentingan gerakan koperasi sekolah kerana peranannya
berhubungkait dengan usaha merealisasikan Falsafah Pendidikan Kebangsaan (FPK).
Galakkan penubuhan koperasi amat jelas terkandung dalam surat Pekeliling
Ikhtisas KP 8591 - Jld II(222) bertarikh 8 Mei 1976 dan KP(BS) 8586/303/(57)
bertarikh 20 April 1989.
Bagi menyemarakkan aktiviti
koperasi, Kementerian Pendidikan bekerjasama erat dengan Angkatan Koperasi
Kebangsaan Malaysia Berhad (ANGKASA) dan Suruhanjaya Koperasi Malaysia (SKM).
Antaranya memberi kefahaman dan pengetahuan mengenai falsafah dan peranan
koperasi melalui seminar, kursus dan bengkel serta bimbingan terhadap aktiviti
koperasi.
ANGKASA melalui Bahagian 4P
(Pendidikan, Penerbitan, Perkhidmatan dan Penyelidikan) mempunyai hubungan
terus dengan koperasi sekolah. Kini produk baru yang mendapat sambutan ialah
program Pelancongan Koperasi Sekolah (PKS). Aktivitinya berbentuk perkhidmatan
melalui penyediaan program lawatan, pengangkutan dan penginapan. Difahamkan
beberapa buah koperasi telah meraih keuntungan lumayan melalui program ini.
Sebagai pengiktirafan dan
kemuncak aktiviti maka Hari Koperasi Sekolah Peringkat Kebangsaan diadakan
setiap tahun. Pada tahun ini Sekolah Menengah Sains Tuanku Jaafar menjadi tuan
rumah. Pada hari tersebut koperasi sekolah yang cemerlang akan mempamerkan
kejayaan mereka. Turut dijadikan show case ialah produk koperasi yang berjaya mencapai perolehan tahunan
tertinggi atau mencecah RM 1 juta.
Usaha meningkatkan prestasi
koperasi sekolah perlu dilakukan secara berterusan kerana ia boleh memberi
impak besar terhadap usaha melahirkan bakal usahawan. Dalam hal ini peranan
pengetua sekolah sangat penting. Sebagai pemimpin tertinggi dalam organisasi
sekolah mereka sewajarnya mampu memberikan sentuhan
emas terhadap kejayaan koperasi mereka.
Peranan guru penasihat koperasi
tidak kurang pentingnya. Mereka seharusnya mempunyai wawasan dan siap sedia
membimbing pelajar selaras dengan falsafah dan prinsip koperasi. Sebagai
cadangan untuk mengurangkan bebanan tanggung jawab maka guru penasihat semasa
bertugas di koperasi hendaklah diambil kira dan dimasukkan dalam jadual waktu
pengajaran mereka.
Sebagai petugas tetap di kedai
koperasi maka pelajar yang terpilih perlu dari kalangan mereka yang berminat
dan mempunyai bakat usahawan. Mereka juga hendaklah terdiri daripada orang yang
bersifat amanah, bersedia untuk dibimbing dan sanggup meluangkan masa bertugas
di kedai tersebut.
Ibu bapa boleh memainkan peranan
dengan menggalakkan anak mereka bergiat aktif di kedai koperasi. Galakkan
anak-anak membeli saham koperasi. Bagi mereka yang berjaya dalam bidang
perniagaan boleh berkongsi pengalaman tentang selok belok bidang itu bersama
guru dan pelajar.
Justeru, semua pihak perlu
memberi kerjasama, sokongan dan memastikan agar koperasi sekolah terus
berkembang maju. Melaluinya kita menaruh harapan tinggi bahawa koperasi sekolah
mampu melahirkan ramai usahawan khususnya apabila pelajar meninggalkan bangku
sekolah nanti.
PENULIS ialah Pengerusi
Yayasan Guru Malaysia Berhad dan Naib Presiden ANGKASA.
Sumber : http : //www.utusan.com.my/