Oleh : Mohd Ayop Abd Razid
Sistem pengangkutan adalah
kemudahan infrastruktur yang sangat penting bagi setiap negara dalam pelbagai
segi. Ia membolehkan pergerakan manusia dan barangan, mencorak penggunaan tanah
dan paten pembangunan sesuatu negara itu, menghasilkan pertumbuhan ekonomi
serta penjanaan pekerjaan, menyokong dasar awam yang berkaitan dengan
penggunaan tenaga, kualiti udara dan seterusnya pengeluaran karbon.
Kajian yang banyak dijalankan
dalam beberapa negara maju menunjukkan bahawa pelaburan dalam sistem
pengangkutan memberi kesan signifikan kepada ekonomi sesuatu negara itu dalam
segi penyediaan pekerjaan, sistem penggajian dan pendapatan perniagaan.
Kemudahan setanding negara
maju
Malaysia mempunyai kemudahan
infrastruktur pengangkutan yang baik setanding dengan apa yang terdapat dalam
kebanyakan negara maju. Dari segi pengangkutan darat, Malaysia mempunyai
rangkaian lebuh raya dan jalan raya sepanjang lebih kurang 6,3000 kilometer
yang baik dengan lebih kurang 2.6 peratus daripadanya adalah lebuh raya yang
setanding dengan yang ada di negara maju lain.
Selain daripada pengangkutan
darat, pengangkutan manusia dan barangan berat juga boleh dilakukan melalui rel
yang menyambung beberapa bandar utama dari utara hingga pantai timur dan
selatan Semenanjung. Kebanyakan bandar utama di seluruh negara juga dihubungkan
melalui rangkaian udara yang baik oleh tiga syarikat penerbangan tempatan. Enam
daripada lapangan terbang bertaraf antarabangsa negara pula menyediakan
hubungan udara ke berbagai destinasi bandar raya utama dunia.
Pertumbuhan ekonomi berkait rapat
dengan pembangunan sistem pengangkutan khususnya dari segi infrastruktur dan
kepakaran pengurusan. Sektor pengangkutan juga boleh menyumbang ke arah
penghapusan kemiskinan luar bandar, sekali gus menaik taraf kehidupan rakyat
melalui aktiviti ekonomi luar bandar yang pelbagai, pasaran niaga yang cukup
dan perkhidmatan kesihatan yang berkualiti.
Oleh sebab itulah, kerajaan
memberi penekanan yang tinggi terhadap penyediaan sistem pengangkutan yang
berkesan dan cekap. Peletakan keutamaan untuk meningkatkan kualiti pengangkutan
awam sebagai salah satu daripada Bidang Keberhasilan Utama Nasional, penyediaan
peruntukan sejumlah RM2.8 billion dan penubuhan Suruhanjaya Pengangkutan Awam
Darat (SPAD) adalah antara petunjuk utama mengenai perkara penting ini.
Dalam Rancangan Malaysia Ke-10
(RMKe-10), sistem pengangkutan awam yang mesra rakyat dirancangkan. Pendekatan
rancangan bertukar daripada sektor pengangkutan sebagai isu kejuruteraan kepada
sistem pengangkutan yang memberi penekanan kepada kesiapsiagaan perkhidmatan,
kemudahan mobiliti perjalanan dan sambungan antara perjalanan yang baik.
Penekanan ke arah mobiliti ini adalah selaras dengan pengalaman negara maju
yang menunjukkan mobiliti yang tinggi menghasilkan peluang dan pemangkin
kemajuan yang lebih baik berbanding mobiliti yang terhad.
Sistem pengangkutan cekap
Sesuatu sistem pengangkutan yang
cekap bukan sahaja sistem yang mampu membolehkan masa perjalanan yang singkat
dan tambang yang murah. Sistem pengangkutan yang cekap dan berkesan perlu juga
menyediakan suasana perjalanan yang selesa dan selamat kepada pengguna melalui
penyediaan kemudahan seperti terminal pengangkutan yang lengkap dengan
keperluan hospitaliti, kemudahan hubungan antara terminal utama dengan terminal
mod pengangkutan yang lain dan keselamatan. Penyediaan terminal pengangkutan
darat seperti KL Sentral dan Stesen Terminal Bersepadu Selatan adalah antara
usaha bagi merealisasikan pendekatan pengangkutan yang mesra pengguna.
Dalam sektor pengangkutan udara,
pengoperasian syarikat penerbangan tambang murah menolong menjayakan keperluan
capaian dan kemampuan dalam pengangkutan. Penyediaan terminal baru yang lebih
selesa dan mampu mengendalikan trafik udara yang lebih tinggi bagi sektor
penerbangan tambang murah serta penyertaan sistem penerbangan udara nasional
dalam program OneWorld juga akan mampu menyumbang kepada pengukuhan ekonomi negara.
Antara isu penting yang sering
ditimbulkan berkaitan dengan sektor pengangkutan sama ada dalam atau pun luar
negara ialah yang berkaitan dengan kemudahan pengangkutan awam dalam kawasan
bandar. Dalam Persidangan Tahunan Ke-10 Pengubahan Pengangkutan anjuran Bank
Dunia di Washington DC pada Januari lalu, tiga perkara yang berkaitan dengan
isu pengangkutan awam dalam bandar adalah pengintegrasian pengangkutan bandar
dengan pembangunan, sistem pengangkutan lestari dan keselamatan serta kesihatan
bandar.
Dalam negara, dua isu yang sama
sering disuarakan pengguna ialah mengenai kesesakan lalu lintas dan kekurangan
keberkesanan pengangkutan awam darat. Banyak usaha sudah dilakukan oleh pihak
kerajaan dalam menangani isu ini, antaranya peningkatan jumlah pengguna sistem
LRT dan komuter yang berkesan mengurangkan bilangan kenderaan individu ke dalam
kawasan bandar. Ia juga memendekkan masa perjalanan dan secara tidak langsung
mengurangkan tekanan kerja.
Wujud suasana sihat, lestari
Sistem pengangkutan yang berkesan
dan cekap akan menghasilkan suasana kehidupan yang sihat dan lestari dari segi
sosial, ekonomi, persekitaran dan kewangan. Malaysia sudah mencapai satu tahap
kualiti yang tinggi melalui transformasi dalam penyediaan infrastruktur
pengangkutan yang baik. Namun begitu, usaha meningkatkan keberkesanan dan
kecekapan sistem pengangkutan secara umumnya perlu diteruskan bagi memastikan
kemajuan ekonomi dan kesejahteraan rakyat sentiasa berlaku bersama.
Bagi tujuan itu, terdapat
beberapa aspek yang perlu diberi perhatian bagi menjayakan lagi transformasi
pengangkutan negara.
a. Pelaksanaan proses
perancangan pengangkutan yang kurang bergantung kepada kereta.
b. Peningkatan
infrastruktur bagi mengambil kira kebaikan sistem pintar dalam pemantauan dan
kawalan trafik terutama dalam kawasan bandar.
c. Teknik pengurusan
sistem pengangkutan perlu mampu menyelesaikan kesesakan jalan raya yang
berpunca daripada kemalangan jalan raya dan sebagainya dalam masa yang
sesingkat mungkin.
d. Pengintegrasian
pelan pembangunan bandar dan pengangkutan.
e. Pendidikan
berterusan bagi melahirkan pengguna jalan raya yang bertanggung jawab.
Sistem pengangkutan yang cekap
dan berkesan menyediakan peluang serta kebaikan ekonomi dan sosial yang mampu
menghasilkan kesan berganda kepada negara. Sekiranya segala perancangan dapat
dilaksana, dipantau serta senggara dengan baik, sistem pengangkutan yang cekap
boleh direalisasikan.
Penulis ialah Ketua Kluster
Kejuruteraan dan Teknologi, Majlis Profesor Negara
Sumber : http : //www.bharian.com.my/