Oleh : DR. AMINUDIN MANSOR
Bidang sastera selalu juga ada
isu politik tetapi dalam sastera tidak ada politik kepartian. Justeru, sastera
mampu mengeratkan perpaduan kaum di negara ini berikutan perpecahan akibat
fahaman politik. Walaupun ada dalam kalangan orang sastera terlibat dalam
politik tetapi mereka tidaklah terbawa-bawa dalam penulisan dan kegiatan
sastera.
Oleh itu, sastera mampu menjana
perpaduan kaum yang utuh dan padu dalam kalangan rakyat berbilang kaum di
negara ini. Melalui penulisan dan pelbagai kegiatan sastera, rakyat dapat
disatukan dan menjadi wadah ke arah perpaduan.
Karya-karya sastera di negara ini
banyak menjurus ke arah perpaduan kaum melalui tema, watak, latar masyarakat
dan latar kehidupan. Perjuangan sastera lebih ke arah menyatupadukan kamu,
kehidupan yang harmoni dan juga menerapkan rasa kemanusiaan ke arah membentuk
tamadun bangsa. Perkara ini boleh dilihat dan didapati melalui hasil karya
pengarang besar seperti Ishak Haji Muhammad Pak Sako), Keris Mas, Usman Awang,
Shahnon Ahmad, Abdullah Hussein, S. Othman Kelantan, Anwar Ridhwan, Kemala,
Azizi Haji Abdullah dan Baha Zain serta beberapa penulis lain.
Perkara ini dapat dilihat menerusi
karya-karya selepas merdeka dan dalam usaha mengisi kemerdekaan negara. Seperti
kata-kata Usman Awang dalam puisinya Jiwa Hamba iaitu, "Di atas robohan
kota Melaka, Kita dirikan jiwa merdeka."
Sebagai contoh, karya-karya Usman
Awang banyak menyuarakan perpaduan kaum dengan pemikiran yang peka kepada
masalah yang dihadapi oleh rakyat terbanyak di negara ini. Penglibatan atau
komitmen Usman Awang sebagai pelopor karya yang sarat dengan perpaduan dengan
perutusan dan amanatnya berkaitan perpaduan sangat jelas.
Sajak-sajaknya seperti Pemuda dan
gadis Tionghua, Anak Jiran Tionghua, Penjual Pisang Di Kaki Lima (kepada Ibu
tua Tionghua), Malam Penghabisan, Suasana (Serentak Dua Hari Raya), Kambing
Hitam, Sahabatku (Kepada Dr. MK. Rajakumar), naskhah drama Tamu Bukit Kenny dan
beberapa karya lain. Menurut Usman Awang, "Sejarah perubahan sesuatu
masyarakat dan negara bukan kerana pimpinan dan perjuangan intelektual, tetapi
lahir dan timbul daripada masyarakat, dan perjuangan rakyatlah yang
memulakannya."
Landasan
Justeru, sastera kebangsaan iaitu
sastera Melayu adalah landasan terbaik ke arah menyatukan perpaduan kaum.
Penulis dan sasterawan sudah lama memainkan peranan ke arah menyatukan perpaduan
kaum dalam karya-karya yang dihasilkan. Dalam Teori Sastera Perpaduan yang
dikemukakan oleh Dr Chew Fong (2005) , sastera perpaduan bermaksud: " Satu
mekanisme untuk mewujudkan perpaduan antara kelompok masyarakat berbagai-bagai
latar belakang berdasarkan prinsip-prinsip yang dikongsi bersama dari segi
sosial dan budaya sehingga terbentuknya peranan toleransi dan perkongsian hidup
bagi menyatukan masyarakat yang berbilang kaum, seterusnya melahirkan satu
sentimen di negara ini."
Menurutnya, penulis bukan Melayu
juga banyak menyumbang ke arah perkembangan sastera kebangsaan dengan mesej dan
tema perpaduan kaum, antaranya seperti Lim Swee Tin, Akhbar Goh, Chong Chee
Seong, Li Chuan Siu, Cheng Poh Hock, Peter Agustine Goh, Mary Wong, Teo Huat,
On Ah Guan, Lee Yak Ing, Lim Swee Tin, Lim Kim Hui, Siow Siew Sing, Atma Goh,
Jong Chian Lai, Awang Abdullah, Amir Tan, Lai Choy, Mohd. Azli Lee Abdullah,
Lee Keok Chin, Selina SF Lee, Chan Khun Neng, Siow Yee Woo, dan banyak lagi.
Melalui kajiannya beliau
mendapati, sebanyak 43.36 peratus daripada responden menyokong agar sastera perpaduan diperluaskan bacaannya ke agensi bukan kerajaan. Apa yang
lebih menarik melalui kajiannya juga ialah sebanyak 66.48 peratus responden mahukan
sastera perpaduan dipelajari oleh semua aliran pelajar di semua institusi
pendidikan, dari sekolah rendah hingga ke universiti.
Mereka juga mencadangkan sastera
perpaduan dijadikan subjek utama dalam sistem pendidikan negara selain
mengesyorkan satu Hari Sastera Kebangsaan diwujudkan.
Peranan ini juga telah dimainkan
oleh penulis bukan Melayu iaitu terdiri daripada kalangan penulis India yang juga
menyumbang kepada perpaduan kaum di negara ini. Justeru, sastera kebangsaan
sewajarnya mendapat perhatian daripada kerajaan untuk mengeratkan perpaduan
bukan hanya dengan peruntukan RM2 juta tetapi mungkin lebih daripada itu
menggalakkan penerbitan hasil karya yang menjurus kepada perpaduan kaum di
negara ini.
Sastera mampu memupuk integrasi
kaum dan mestilah bermula di peringkat sekolah rendah dan menengah. Bahan-bahan
karya sastera dalam Komponen Sastera (Komsas) pada masa akan datang mestilah
dipilih daripada karya yang bertemakan dan mementingkan perpaduan dan juga penyatuan
kaum.
Oleh itu, peranan bahasa Melayu
dan sastera kebangsaan dalam masyarakat Cina dan India serta kaum-kaum lain sewajarnya dilihat sebagai bahasa penyatuan, bahasa perpaduan, bahasa ilmu,
bahasa pengucapan seni yang halus dan indah. Sastera sejak dahulu sudah
memainkan peranan penting dalam menyatukan masyarakat berbilang kaum.
Sastera mestilah dijadikan
pemangkin kepada integrasi dan perpaduan dalam masyarakat Malaysia.
Memperbanyakkan penerbitan karya sastera berbentuk perpaduan ini akan
mengangkat budaya, bahasa dan sastera sebagai teras perpaduan di negara ini.
Sumber : http : //www.utusan.com.my/