ANTARA perkara yang paling dekat dengan rakyat ialah mengenai kenaikan harga barangan dan perkhidmatan. Memang benar, banyak faktor yang menyebabkan harga barangan dan perkhidmatan meningkat dan ada antaranya di luar kawalan sesiapa sahaja.
Sebagai contoh, harga minyak mentah setong kini berada pada tahap tertinggi sejak dua tahun lepas, iaitu sebanyak AS$91.4. Kenaikan harga minyak ini menyebabkan, baru-baru ini, harga minyak tempatan diselaraskan.
Namun, setiap kali harga minyak diselaraskan, sering kali pihak-pihak berkenaan mengulang tayang hujah yang sama bahawa harga minyak di Malaysia lebih murah berbanding negara-negara lain. Hujah ini sebenarnya tidak memberi jawapan tepat kepada rakyat, yang sentiasa risau setiap kali harga minyak dan barangan keperluan dan perkhidmatan seperti gula dan elektrik dinaikkan.
Kerisauan rakyat kena pada tempatnya kerana kesan kenaikan harga minyak dan gula memberi kesan kepada harga barangan dan perkhidmatan yang lain. Kesan rantaian kenaikan harga barangan dan perkhidmatan sepatutnya menjadi fokus kerajaan apabila memberi jawapan kepada rakyat.
Pertama, slogan pembeli sebagai raja jarang sekali terpakai di negara kita. Selalunya, peniaga adalah segala-galanya sehingga kenaikan harga barangan dan perkhidmatan dilakukan secara sesuka hati. Secara tidak langsung membebankan rakyat.
Justeru, apabila kerajaan mengumumkan bahawa Majlis Penasihat Harga Barang bakal ditubuhkan apabila Akta Anti Pencatuan 2010 mula dikuatkuasakan pada April tahun depan, ia sedikit sebanyak boleh memberi kelegaan kepada rakyat. Sekurang-kurangnya, majlis ini boleh bertindak memantau peniaga yang "cekik darah".
Adalah lebih baik, jika majlis ini juga diberi kuasa memantau kenaikan harga perkhidmatan dan bukan sekadar memantau kenaikan harga barang. Paling penting, mekanisme bagaimanakah untuk mengehadkan kenaikan harga barang dan perkhidmatan?
Pengalaman rakyat, setiap kali kenaikan harga minyak dan gula, harga barangan dan perkhidmatan yang lain akan naik melebihi kenaikan harga dua bahan itu. Sepatutnya, kenaikan harga tersebut tidak melebihi kenaikan harga minyak dan gula.
Ambil contoh, harga gula dinaikkan sebanyak dua puluh sen sekilogram, berkemungkinan harga susu pekat juga mengalami kenaikan (katakan dua puluh sen setin), maka, harga teh tarik (minuman kegemaran rakyat Malaysia) juga akan turut naik sebanyak sepuluh sen bagi setiap cawan. Harga ini bolehlah dikategorikan sebagai melampau kerana sepatutnya kenaikan harga teh tarik berdasarkan harga purata kenaikan susu pekat bagi menghasilkan bilangan cawan sebenar teh tarik (katakan 20 cawan teh tarik).
Ini bermakna, kenaikan tertinggi secawan teh tarik hanyalah sekadar satu sen sahaja. Bayangkan dengan harga asal teh tarik pun peniaga boleh mengaut keuntungan, inikan pula dengan kenaikan sepuluh sen secawan. Masalahnya di sini, syiling satu sen sudah tidak terpakai di Malaysia. Seolah-olah syiling satu sen sudah tidak laku digunakan.
Sebenarnya, kita sendiri yang memberi nilai ke atas wang tersebut, kalau kita katakan ia tidak bernilai, maka tidak bernilailah ia. Tidak salah, jika syiling satu sen digunakan kembali demi kebaikan rakyat.
Berbalik kepada contoh di atas, kalau di Kedah, harga sebenar teh tarik (selepas kenaikan harga gula sebanyak dua puluh sen) sepatutnya hanyalah sebanyak RM1.01 (harga asal RM1) dan bukannya RM1.10 secawan.
Ini baru bab teh tarik, belum lagi bab makanan yang lain seperti kuih muih. Selain berdasarkan pengiraan di atas (wajar juga digunakan ke atas pengeluar dan pemborang barang serta peniaga besar), harga kenaikan barangan dan perkhidmatan mestilah berpaksikan kadar kenaikan purata gaji rakyat Malaysia setahun terutamanya bagi yang bergaji rendah. Barulah, rakyat tidak begitu merasa bebannya.
Begitu juga, jika ada penurunan harga minyak, umpamanya, harga barangan dan perkhidmatan juga sewajarnya diturunkan. Sekali lagi, Majlis Penasihat Harga Barang diberi peranan untuk menentukan harga terkini barangan dan perkhidmatan selepas harga minyak diturunkan.
Selepas margin keuntungan ditentukan, harga terkini barang dan perkhidmatan diumumkan kepada rakyat melalui media massa dan laman sesawang. Satu jadual pengiraan keuntungan seharusnya dibangunkan.
Mungkin perkara ini memerlukan kerja yang banyak pada awalnya, namun, percayalah, ia bertepatan dengan gagasan mendahulukan rakyat. Dengan cara ini, rakyat akan lebih berpuas hati dan tidak menjadi mangsa manipulasi peniaga yang tamak lagi haloba. Perlu diingat, zaman kerajaan mengetahui segala-galanya sudah berlalu. Apa yang rakyat mahukan penjelasan yang jitu dan bukannya sekadar memberi jawapan yang sama setiap kali harga minyak dan gula dinaikkan.
Rohami Shafie
Kolej Perniagaan Universiti Utara Malaysia
Sumber : http : //www.utusan.com.my/