Oleh : Akhbar Satar
Jawatankuasa Khas Mengenai Rasuah
(JKMR) mencadangkan agar Seksyen 23 dan Seksyen 36 Akta Suruhanjaya Pencegahan
Rasuah Malaysia (SPRM) 2009 ditambah baik dan satu seksyen baru diperkenalkan
bagi memperkukuh penguatkuasaan terhadap kesalahan rasuah.
Sudah tentu setiap undang-undang
yang diperkenalkan ada sedikit sebanyak kelemahan dan perlu dipinda untuk memperkemaskannya mengikut
keadaan semasa. Lazimnya, perasuah mempunyai fikiran kreatif untuk mendapatkan
projek dan akan mencari jalan untuk mengatasi sebarang kelemahan undang-undang
atau peraturan sedia ada.
Mengikut kajian Association of
Certified Fraud Examiners, dalam masa kurang daripada 15 bulan sesuatu
undang undang atau peraturan berjaya diatasi atau dimanipulasi oleh mereka yang
tidak bertanggungjawab. Ada tiga cadangan yang sudah dikemukakan Pengerusi
JKMR, Datuk Seri Mohd Radzi Sheikh Ahmad, iaitu menambah baik Seksyen 23 dan
Seksyen 26, manakala satu seksyen ditambah bagi memperkemaskan Akta SPRM 2009 yang sedia ada.
Bersabit dengan Seksyen 23 Akta
SPRM yang memperuntukkan bahawa seorang penjawat awam tidak boleh
menyalahgunakan kuasa dan kedudukannya untuk mendapat suapan rasuah, seseorang
pengerusi atau ahli dalam sesuatu mesyuarat yang mempunyai kepentingan tidak
boleh terbabit dalam membuat keputusan. Pada praktiknya, mereka ini akan
meninggalkan bilik mesyuarat supaya ahli lain yang tiada kaitan membuat
keputusan tender atau kontrak tetapi kaedah ini tidak memberi kesan yang baik.
Kebanyakan keputusan masih memihak kepada orang yang sama. Hal ini kemungkinan
besar akan berlaku kerana ahli mesyuarat
bimbang akan masa depan jawatan mereka yang mereka sandang atau mereka membuat
pakatan terlebih dulu.
Wujud jawatankuasa khas
Untuk mengatasi kelemahan
peruntukan sedia ada disyorkan bahawa apabila situasi demikian berlaku, maka
mesyuarat terbabit perlu ditangguhkan dan dirujuk kepada satu jawatankuasa khas
yang bebas dan layak membuat keputusan.
Buat masa ini, penulis
berpendapat mekanisme ini adalah cara terbaik bagi menangani isu terbabit. Jika
sesiapa melakukan kesalahan ini dan disabitkan boleh dipenjara selama tidak
melebihi 20 tahun dan didenda tidak kurang daripada lima kali ganda jumlah atau
nilai suapan yang menjadi hal perkara kesalahan itu jika suapan itu dapat
dinilai atau berbentuk wang atau RM10,000 mengikut mana yang lebih tinggi. Apa
yang dirisaukan ialah perasuah akan menggunakan sekutu (proksi) secara
berleluasa untuk mendapat kontrak. Penulis yakin kepakaran SPRM mampu mengatasi
masalah ini atau jika modus operandi mereka berubah.
JKMR juga mengesyorkan supaya
kerajaan meminda peruntukan dalam Seksyen 36 Akta SPRM bagi membolehkan SPRM
jika mempunyai maklumat boleh terus menyiasat pemilikan harta seseorang dengan
hanya notis pengisytiharan kepada yang disyaki terbabit dengan perlakuan
rasuah. Dalam undang-undang sedia ada, SPRM tidak mempunyai kuasa untuk terus
meminta seseorang yang disyaki membuat pengisytiharan tanpa terlebih dulu
menjalankan siasatan ke atas kesalahan rasuah. SPRM perlu membuka fail dan
menjalankan siasatan di bawah kesalahan kes rasuah barulah SPRM dapat
mengeluarkan notis pengisytiharan kepada yang disyaki. Peraturan ini memerlukan
yang disyaki menjawab notis itu, sekiranya gagal dia akan turut menerima
hukuman.
Bagi seseorang yang dikehendaki
mengisytiharkan harta, mereka terikat untuk mendedahkan segala maklumat yang
benar dengan memberi kenyataan bersumpah, termasuk menjelaskan bagaimana mereka
dapat memiliki harta itu kepada SPRM. Penulis percaya SPRM akan menggunakan
penyiasat terbaik, digabungkan dengan pakar undang-undang dan akauntan forensik
yang memahami selok-belok sistem dan penipuan kewangan seperti diamalkan
Serious Fraud Office (SFO) di United Kingdom.
Diperluaskan kepada sektor
swasta
Sehubungan dengan itu, jika
seseorang disyaki sama ada gagal mematuhi arahan tidak menghantar notis kepada
SPRM atau jika gagal memberi penjelasan yang memuaskan jika disabitkan
kesalahan boleh dipenjara selama tempoh tidak melebihi 20 tahun dan didenda
tidak kurang lima kali ganda nilai lebihan itu, jika lebihan itu dapat dinilai
atau RM10,000 mengikut mana yang lebih
tinggi.
Selain itu, satu daripada
kelemahan dalam undang-undang sedia ada ialah ketiadaan undang-undang khusus
berhubung liabiliti korporat yang boleh menyebabkan syarikat terlepas daripada
pendakwaan dan hukuman walaupun rasuah dilakukan kakitangan adalah demi manfaat
syarikat.
Justeru, liabiliti korporat ini
perlu diperluaskan kepada sektor swasta juga dan tidak terhad kepada penjawat
awam. Tanpa liabiliti korporat, hanya individu tertentu dalam syarikat saja
menanggung implikasi pendakwaan dan hukuman, sedangkan syarikat tidak terjejas.
Dengan adanya implikasi
perundangan dicadangkan, syarikat perniagaan akan lebih peka terhadap keperluan
untuk memastikan entiti perniagaan mereka tidak terdedah kepada risiko
pendakwaan dan hukuman.
Bagi penulis ia mampu memberi
impak besar dalam usaha membasmi rasuah dan penyelewengan jika SPRM
mencadangkan kepada Suruhanjaya Syarikat Malaysia (SSM) supaya syarikat
terbabit dalam rasuah dibatal pendaftarannya.
Penulis berkhidmat di Institut
Jenayah & Kriminologi Universiti HELP
Sumber : http : //www.bharian.com.my/
Sumber : http : //www.bharian.com.my/