Oleh : Dr Amir Hasan Dawi
Bangsa Malaysia ialah konsep yang
menggambarkan perpaduan dalam negara kita yang mempunyai ciri kepelbagaian etnik. Masyarakat Malaysia yang terdiri
daripada pelbagai etnik memerlukan unsur persamaan dan memahami perbezaan
antara satu sama lain. Pembentukan perpaduan adalah usaha berpanjangan sejak
mencapai kemerdekaan. Pendidikan mempunyai peranan penting dalam usaha
berkenaan.
Sekolah menjadi institusi asas
pembinaan perpaduan dari peringkat awal. Di sekolah, kanak-kanak daripada
pelbagai latar belakang dapat bertemu dan bergaul. Persoalan kini adalah sama
ada sekolah telah benar-benar dapat menyediakan ruang dan persekitaran untuk
berlakunya interaksi antara etnik.
Kepelbagaian aliran
Sistem persekolahan Malaysia
berbeza dengan negara lain kerana kewujudan sekolah pelbagai aliran. Banyak
pihak mengaitkan sekolah pelbagai aliran pada peringkat rendah sebagai punca
berlarutannya masalah perpaduan. Kepelbagaian aliran sekolah dianggap menjadi
penghalang berlakunya proses interaksi antara etnik.
Memang tidak dapat dinafikan
polarisasi dari segi pemilihan sekolah oleh etnik berbeza begitu ketara. Ibu
bapa semakin cenderung menghantar anak ke sekolah beraliran bahasa ibunda. Data
Kementerian Pelajaran menunjukkan setiap tahun bilangan mereka yang memilih
sekolah Jenis Kebangsaan (SJK) Cina dan Tamil semakin meningkat. Pelbagai sebab
diutarakan mengenai pemilihan sekolah berkenaan. Namun kajian menunjukkan sebab
utama adalah kepentingan budaya dan bahasa ibunda yang ingin dikekalkan.
Fenomena memilih sekolah mengikut
etnik tidak boleh dihalang. Perlu diakui bahawa kewujudan SJK adalah sebahagian
daripada keperluan etnik yang terbabit. Dari segi sejarah, sekolah aliran
ibunda telahpun wujud sebelum merdeka. Kini Akta Pendidikan secara jelas
menyatakan SJK tidak boleh ditutup kecuali kumpulan etnik berkenaan sendiri
yang mahu berbuat demikian. Dalam senario semasa, agak mustahil menutup SJK
memandangkan permintaan terhadapnya bukan semata-mata daripada komuniti Cina
dan India, tetapi juga Melayu.
Kritikan terhadap kewujudan SJK
hanya akan menimbulkan polemik berpanjangan. Etnik berkenaan tentu akan terus
mempertahankannya. Namun kita juga harus menyedari kesan pengelompokan di
sekolah apabila dalam jangka panjang ia boleh menjejaskan perpaduan. Sikap
prejudis dan prasangka akan tertanam dalam diri sekiranya pelajar tidak
berpeluang mengenali etnik lain secara lebih rapat.
Jalan penyelesaian perlu dicari
untuk mengatasi fenomena pengelompokan. Memandangkan sekolah rendah tidak dapat
menyediakan ruang interaksi antara etnik dengan memuaskan, sekolah menengah
adalah alternatifnya. Majoriti murid masih melanjutkan persekolahan peringkat
menengah di sekolah kebangsaan. Walaupun terdapat permintaan terhadap sekolah
pelbagai aliran dan persendirian pada peringkat menengah, bilangannya masih
terkawal.
Isunya kebelakangan ini terdapat
desakan yang mahukan penambahan bilangan sekolah menengah pelbagai aliran dan
persendirian. Maka dikhuatiri matlamat perpaduan bangsa Malaysia tidak tercapai
sekiranya pemilihan sekolah mengikut aliran berleluasa hingga ke peringkat
menengah.
Sehingga kini diperhatikan
kebanyakan sekolah begitu menumpukan kecemerlangan akademik melebihi aspirasi
pembentukan bangsa Malaysia. Misalnya Sekolah Bestari, Sekolah Cemerlang,
Sekolah Kluster, Sekolah Bitara dan sekolah berasrama penuh (SBP) adalah untuk
kecemerlangan akademik. Belum ada sekolah yang benar-benar memberi fokus kepada
interaksi etnik di samping kecemerlangan akademik.
Masukkan unsur etnisiti
Kajian menunjukkan terdapat
ciri-ciri bersama sekolah menengah yang dikehendaki dalam memenuhi hasrat
kumpulan etnik. Sekolah yang dikehendaki dalam konteks kepelbagaian adalah
sekolah yang juga memasukkan unsur etnisiti ke dalam persekitarannya. Selain
daripada kecemerlangan akademik, sekolah perlu mempunyai antaranya komposisi
etnik berbeza, keterampilan bahasa ibunda, pengiktirafan budaya dan pentadbiran
yang memahami. Oleh itu, perlu diwujudkan sekolah menengah sebagai model di
mana ia mempunyai elemen kepelbagaian yang memberi ruang kepada kecemerlangan
dan interaksi antara etnik.
Fokus sekolah menengah
dimaksudkan adalah memupuk perpaduan yang dalam jangka panjang memberi kesan
kepada pembentukan bangsa Malaysia. Sekolah Bangsa Malaysia memberi peluang
kepada pelajar berinteraksi serta memahami etnik lain dan diberi ruang untuk meneruskan
elemen budaya serta bahasa masing-masing. Sekolah menengah bercirikan bangsa
Malaysia diharapkan menjadi pemangkin kepada usaha menjadikan semua etnik
bersama-sama mempunyai semangat kekitaan sebagai rakyat Malaysia.
Penulis ialah Prof Madya Sosiologi
dan Pendidikan di Fakulti Pendidikan dan Pembangunan Manusia, Universiti
Pendidikan Sultan Idris
Sumber : http :
//www.bharian.com.my/
Tiada ulasan:
Catat Ulasan