Oleh : MUHAMMAD DAUD
APABILA mendapat tahu saya
menjadi penulis ruangan bahasa dalam akhbar Sinar Harian, seorang rakan yang
merupakan guru Bahasa Inggeris bertanya tentang kaitan peribahasa bagai
melepaskan batuk di tangga dengan maksudnya, iaitu melakukan sesuatu pekerjaan
dengan tidak bersungguh-sungguh.
Pada pendapatnya, peribahasa itu
tidak langsung menggambarkan maksud yang hendak disampaikan. Memang benar, saya
pun bersetuju bahawa peribahasa berkenaan tidak menggambarkan maksud itu jika
perkataan batuk merujuk perbuatan melepaskan nafas dari paru-paru dengan keras
dan bising bunyinya.
Sebenarnya, peribahasa asal ialah
bagai melepaskan batok di tangga. Batok merupakan tempurung kelapa dan bagi
orang yang berasal dari kampung ataupun yang pernah merasai suasana kampung
sudah pasti dapat membayangkan rupa sebenar batok. Batok digunakan bagi
mencedok air dari dalam tempayan bagi membasuh kaki ataupun digelar juga
sebagai gayung.
Ejaan lama batok ini telah
mengalami perubahan kepada pola ejaan baharu selepas 16 Ogos 1972 supaya
selaras dengan pola keselarasan vokal dalam bahasa Melayu. Pola keselarasan
vokal bermaksud keselarasan atau kesesuaian huruf vokal yang membentuk dua suku
kata pada kata dasar.
Keselarasan vokal melibatkan
pasangan antara huruf vokal pada suku kata praakhir dengan huruf vokal pada
suku kata akhir tertutup, contohnya mabuk, masuk, kasut dan beberapa perkataan
lain lagi.
Ketiga-tiga contoh perkataan itu
mempunyai pola keselarasan vokal a-u. Bagi kata dasar yang lebih daripada dua
suku kata, hanya dua suku kata akhir sahaja terlibat. Contohnya cerobong (pola
keselarasan vokal o-o), kelubi (pola keselarasan vokal u-i) dan perkasa (pola
keselarasan vokal a-a).
Dalam bahasa Melayu terdapat 18
pola keselarasan vokal iaitu a-a, a-i, a-u, e pepet-a, e-i, e-u, etaling-a,
e-e, e-o, i-a, i-i, i-u, o-a, o-e, o-o, u-a, u -i dan u-u.
Dalam penulisan ini saya hanya
akan menyentuh tentang pola a-u. Berdasarkan 18 pola keselarasan vokal, tidak
ada pola keselarasan vokal a-o.
Bagi menjadikan perkataan batok
selaras dengan pola keselarasan vokal maka perkataan itu telah diubah kepada
batuk supaya menepati pola keselarasan vokal a-u.
Mari kita kembali membincangkan
peribahasa bagai melepaskan batuk di tangga. Jika perkataan batuk berasal
daripada perkataan batok, maka sudah pasti peribahasa berkenaan sesuai untuk
menggambarkan maksud melakukan sesuatu pekerjaan dengan tidak
bersungguh-sungguh apabila seseorang itu hanya melepaskan alat tersebut
bukannya meletakkan di tempat yang sepatutnya.
Apabila membincangkan pola
keselarasan vokal yang tepat ialah a-u dan pola a-o dianggap salah, mengapakah
masih ada beberapa perkataan terutama merujuk nama khas yang masih menggunakan
pola keselarasan vokal a-o? Contohnya, Kampong Baru, Bachok, Yang di-Pertuan
Agong, Baloh Raja, Baroh Pial, Tanjong Pinang dan Banggol Kulim. Jawapannya,
nama-nama khas ini dikekalkan ejaannya kerana wujud sebelum Permuafakatan
Kebahasaan Majlis Bahasa Indonesia-Malaysia (MABIM) pada 16 Ogos 1972.
Jikalau demikian, adakah bermakna
perkataan-perkataan seperti lakon, lancong, perabot, atom dianggap salah kerana
tidak bertepatan dengan pola keselarasan vokal?
Jawapannya tidak, kerana
contoh-contoh di atas merupakan perkataan daripada bahasa asing yang memang
tepat ejaannya lantaran terdapat kekecualian bagi perkataan yang berasal
daripada bahasa pinjaman.
Jika bahasa Melayu mengalami
perubahan bukan bermakna bahasa ini tidak mantap. Bahasa-bahasa yang mantap di
dunia seperti bahasa Inggeris juga mengalami perubahan sesuai dengan
perkembangan semasa. Marilah sama-sama kita memartabatkan bahasa Melayu. Akhir
kata “Cintailah Bahasa Kita, Bahasa Jiwa Bangsa”.
Sumber : http : //www.sinarharian.com.my/
Tiada ulasan:
Catat Ulasan